انواع بازی برای کنترل خشم کودکان | کنترل خشم در کودکان یکی از چالش های جدی والدین است؛ چرا که بسیاری از بچه ها هنوز مهارت بیان احساسات خود را یاد نگرفته اند و به همین دلیل با گریه، داد و پرخاشگری واکنش نشان میدهند. خوشبختانه بازی ها میتوانند بهترین ابزار برای مدیریت و کاهش خشم باشند. به ویژه بازی های دیجیتال آموزشی مثل شادوپیا که با طراحی اختصاصی برای کودکان ۲ تا ۷ سال ساخته شده، کمک میکنند کودک هم سرگرم شود و هم یاد بگیرد احساساتش را بهتر کنترل کند.
در کنار بازی های دیجیتال، انواع بازی های کاغذی، حرکتی و گروهی نیز میتوانند نقش مهمی در آرام سازی ذهن کودک داشته باشند. ما در دسته بندی مقالات فرزندپروری بارها توضیح داده‌ایم که والدین باید ابزارهای متنوعی برای تربیت و مدیریت احساسات فرزندشان داشته باشند. همچنین اگر به دنبال ایده های بیشتر برای سرگرم کردن کودک در خانه هستید، پیشنهاد میکنم مقاله‌ی ۲۰ بازی با کودک در خانه را هم بخوانید تا با روش های ساده و کاربردی آشنا شوید.
در این مقاله، قرار است بهترین انواع بازی برای کنترل خشم کودکان را با هم مرور کنیم؛ از بازی های دیجیتال گرفته تا فعالیت های حرکتی، هنری و حتی تمرین های ذهن آگاهی. این روش ها بخشی از مسیر درست در تربیت کودک هستند و به والدین کمک میکنند هم به آرامش هیجانی فرزندشان توجه داشته باشند و هم زمینه رشد مهارت های او را فراهم کنند. پس اگر شما هم به دنبال راهکارهایی عملی برای آرامتر شدن کودک خود هستید، در ادامه با ما همراه باشید.
۱. بازی دیجیتال شادوپیا
یکی از مؤثرترین روش ها برای کنترل خشم در کودکان، استفاده از بازی دیجیتال آموزشی شادوپیا است که به طور هوشمندانه طراحی شده است. شادوپیا دقیقاً با همین هدف ساخته شده؛ یعنی ترکیب آموزش و سرگرمی برای کمک به رشد شناختی، هیجانی و اجتماعی کودک.
این اپلیکیشن فضایی ایمن و بدون تبلیغات فراهم میکند که کودک بتواند با خیال راحت وارد دنیای رنگارنگ از بازی های فکری، هنری و مهارتی شود. طراحی بازی ها به گونه ای است که کودک در موقعیت های مختلف، نیاز به تمرکز، صبر و تصمیم گیری دارد. همین فرآیند به او یاد میدهد به جای واکنش های تند و عصبانیت، از راهکار های منطقی و آرامتر استفاده کند. برای مثال:
- در بخش های پازل و جور چین، کودک باید آرام بماند تا بتواند مرحله را کامل کند.
- در بازی های هنری، فرصتی برای تخلیه هیجانی از طریق نقاشی و رنگ آمیزی پیدا میکند.
- در تمرین های شناختی، یاد میگیرد قبل از عمل، فکر کند و تصمیم درست بگیرد.
شاید برایتان جالب باشد که شادوپیا تنها یک بازی ساده نیست، بلکه دارای پنل والدین است تا مسیر رشد فرزند را در بخش هایی مثل هوش، مهارت های زندگی و خلاقیت رصد کنید. این یعنی استفاده از آن، هم برای کودک جذاب است و هم برای والدین ابزاری کاربردی محسوب میشود.
نکته مهم دیگر این است که شادوپیا موفق شده دیپلم افتخار بهترین بازی آموزشی سال را کسب کند؛ افتخاری که نشان میدهد کیفیت و تأثیر گذاری آن در سطح ملی تأیید شده است.
به طور خلاصه، اگر به دنبال یک راهکار علمی و در عین حال سرگرم کننده برای کمک به کنترل خشم فرزندتان هستید، شادوپیا میتواند بهترین نقطه شروع باشد.
نوشته مرتبط : چه طور اعتماد به نفس کودکان را بالا ببریم ؟
۲. بازی های حرکتی برای تخلیه انرژی و کنترل خشم
یکی از انواع بازی برای کنترل خشم کودکان بازی های حرکتی است. یکی از مهم ترین دلایل خشم در کودکان، انباشت انرژی زیاد در بدنشان است. وقتی کودک فرصت کافی برای تخلیه انرژی نداشته باشد، این انرژی به شکل پرخاشگری و عصبانیت بروز میکند. بازی های حرکتی به والدین کمک میکند تا مسیر سالمی برای تخلیه هیجان کودک فراهم کنند. در ادامه، ۷ بازی کاربردی و ساده را معرفی میکنم که در سراسر دنیا توسط روانشناسان کودک توصیه میشوند:
۱. دنبال بازی (Tag)
یک بازی کلاسیک و جهانی که تقریباً همه ی کودکان عاشق آن هستند. در این بازی یکی از بچه ها یا والدین “گیرنده” است و باید دیگران را دنبال کند.
🔹 مزیت: کودک انرژی زیادی میسوزاند، یاد میگیرد باخت و برد را بپذیرد و در عین حال هیجانش را کنترل کند.
۲. توپ بازی در خانه یا حیاط
میتوانید یک توپ نرم و سبک انتخاب کنید و با کودک پاس کاری کنید. حتی بازی “توپ را نریز” (balloon keep up) که در آن کودک باید بادکنک را در هوا نگه دارد، بسیار محبوب است.
🔹 مزیت: تمرکز کودک بالا میرود و در عین حال انرژی‌اش تخلیه میشود.
۳. طناب بازی یا پرش ریتمیک
طناب زدن یکی از بهترین فعالیتها برای تخلیه انرژی است. حتی اگر کودک هنوز مهارت طناب زدن ندارد، میتوانید ریتم طناب را بگیرید و او فقط بپرد.
🔹 مزیت: ریتم و حرکت هماهنگ باعث آرامش اعصاب میشود.
۴. بازی “هیولا و شکارچی”
یکی از والدین نقش هیولا را بازی میکند و کودک باید فرار کند یا خودش را به یک نقطه امن برساند.
🔹 مزیت: کودک بدون ترس واقعی، هیجان شدید را تجربه میکند و یاد میگیرد احساساتش را مدیریت کند.
۵. مسابقه دویدن با مانع
در حیاط یا حتی سالن خانه با بالش‌ها و صندلی‌ها مسیر مانع درست کنید. کودک باید بدود، بپرد و از موانع عبور کند.
🔹 مزیت: تمرکز، صبر و هماهنگی بدن را تقویت میکند.
۶. بازی “مجسمه یخی” (Freeze Dance)
موسیقی را پخش کنید و از کودک بخواهید با آن برقصند. هر زمان موسیقی قطع شد، باید مثل مجسمه بی‌حرکت بماند.
🔹 مزیت: کنترل بدن و خودتنظیمی هیجانی را آموزش میدهد؛ چون کودک باید جلوی حرکتش را ناگهانی متوقف کند.
۷. بازی جنگ بالش (Pillow Fight)
یک فعالیت بی خطر و بسیار محبوب که در سراسر دنیا والدین با فرزندان انجام میدهند. کافیست بالش های نرم داشته باشید و اجازه دهید کودک آزادانه هیجانش را تخلیه کند.
🔹 مزیت: کودک یاد میگیرد عصبانیتش را در قالب بازی بیخطر تخلیه کند و در عین حال بخندد.
نکته مهم برای والدین
این بازی‌ها نه تنها به تخلیه انرژی کودک کمک میکنند، بلکه فرصتی عالی برای تقویت رابطه عاطفی والدین و فرزند هم هستند. پس اگر فرزندتان عصبی و پرخاشگر شد، قبل از هر واکنش دیگری، یک بازی حرکتی ساده با او شروع کنید.
۳. بازی های کاغذی و رومیزی برای آرام سازی ذهن
گاهی کودک بعد از یک روز پر از هیجان و انرژی، نیاز دارد ذهنش آرام شود. در چنین شرایطی، بازی های کاغذی و رومیزی میتوانند بهترین انتخاب باشند. این بازی ها نه تنها به تخلیه خشم کمک میکنند، بلکه تمرکز، صبر و خلاقیت کودک را هم تقویت میکنند.
ما قبلاً در مقاله ای جداگانه درباره بازی با کاغذ خنده دار صحبت کرده بودیم و توضیح دادیم که چطور همین ابزار ساده میتواند ساعت ها کودک را سرگرم کند. حالا میخواهیم دقیق تر روی بازی های کاغذی و رومیزی تمرکز کنیم که به شکل مستقیم در کنترل خشم و آرام سازی ذهن کودک مؤثر هستند.
۱. نقاشی احساسات
از کودک بخواهید وقتی عصبانی است، خودش را بکشد. شاید یک صورت اخمو یا یک آدمک با رنگ قرمز پررنگ! سپس میتوانید با او درباره نقاشی صحبت کنید.
🔹 مزیت: کودک یاد میگیرد احساساتش را بیان کند به جای اینکه آن ها را سرکوب کند یا با داد و گریه نشان دهد.
۲. اوریگامی (کاغذ بازی ژاپنی)
کافی است یک تکه کاغذ رنگی در اختیار کودک بگذارید تا آن را به شکل های مختلف تا بزند؛ مثل پرنده، قایق یا حیوانات ساده.
🔹 مزیت: تمرکز کودک بالا میرود و ذهنش از فضای خشم و عصبانیت به دنیای آرام طراحی و ساخت منتقل میشود.
۳. پازل و جورچین
پازل های ساده ۱۰ یا ۲۰ تکه‌ای برای کودکان خردسال و پازل های پیچیده تر برای کودکان بزرگ تر مناسب هستند. میتوانید از جورچین های تصویری یا حتی لگو های ساده هم استفاده کنید.
🔹 مزیت: کودک برای رسیدن به نتیجه باید صبور باشد، همین فرآیند صبر و آرامش را در او تقویت میکند.
۴. بازی های رومیزی ساده
بازی هایی مثل “مار و پله” یا “دوز” از قدیمی ترین و محبوب ترین بازی های رومیزی هستند. این بازی ها قوانین ساده دارند و در عین حال یاد میدهند برد و باخت بخشی از بازی است.
🔹 مزیت: کودک یاد میگیرد هیجاناتش را در چهارچوب قوانین کنترل کند.
۵. داستان‌سازی با کاغذ
چند تصویر یا کاراکتر ساده روی کاغذ بکشید (مثل حیوانات یا آدمک ها) و از کودک بخواهید با آن ها یک داستان کوتاه بسازد.
🔹 مزیت: ذهن کودک از عصبانیت فاصله میگیرد و وارد فضای خلاقیت میشود.
۴. بازی های حسی (Sensory Play)
یکی از بهترین راه ها برای آرام کردن کودک و کاهش خشم، بازی های حسی یا همان Sensory Play هستند. این نوع بازی ها به کودک اجازه میدهند با لمس، بو، دیدن و شنیدن، احساساتش را تخلیه کند. روانشناسان کودک در سراسر دنیا تأکید دارند که وقتی کودک درگیر حواس مختلفش میشود، ذهن او از تمرکز روی عصبانیت خارج شده و به آرامش میرسد. حالا چند نمونه ی ساده و کاربردی از این بازی ها را معرفی میکنم:
شن بازی یا خمیر بازی: یک ظرف شن یا خمیر بازی رنگی در اختیار کودک بگذارید. او میتواند فشار دهد، بچیند یا شکل های مختلف درست کند. 🔹 مزیت: تخلیه خشم از طریق فشار دادن و له کردن، بدون آسیب به دیگران.
بازی با آب: کافیست یک کاسه آب و چند لیوان پلاستیکی بدهید و از کودک بخواهید آب را جابجا کند. حتی میتوانید بازی حباب سازی را اضافه کنید. 🔹 مزیت: حرکت آرام آب باعث ایجاد حس آرامش در کودک میشود.
کیسه آرامش: یک کیسه پارچه‌ای پر از برنج، لوبیا یا ماسه بسازید. کودک میتواند آن را فشار دهد یا در دست بگیرد. 🔹 مزیت: تخلیه انرژی و تمرکز روی لمس به جای عصبانیت.
بازی با گل رس یا سفال: اجازه دهید کودک آزادانه گل را ورز دهد و هر شکلی بسازد. 🔹 مزیت: لمس گل حس آرام‌بخش دارد و کودک با ساختن چیزی جدید، اعتمادبه‌نفس پیدا میکند.
بازی با برفک یا یخ: چند تکه یخ رنگی داخل ظرف بگذارید تا کودک آن ها را لمس کند. 🔹 مزیت: سرما حس هیجان و تازگی ایجاد میکند و توجه کودک را از خشم دور میسازد.
بازی با شن جادویی یا آرد ذرت: میتوانید از پودر نرم برای کشیدن شکل یا نوشتن استفاده کنید. 🔹 مزیت: حس لطیف لمس، آرامش ذهنی ایجاد میکند.
بازی با صدا: وسیله هایی مثل سنگ ریزه در قوطی یا زنگوله بسازید و از کودک بخواهید با آن ها صدا تولید کند. 🔹 مزیت: تمرکز کودک روی شنیدن و ساختن صدا، جایگزین واکنش های پرخاشگرانه میشود.
این بازی های ساده به کودک کمک میکنند به جای داد زدن یا پرخاشگری، احساساتش را از راه‌های خلاقانه و ایمن تخلیه کند. نکته مهم برای والدین این است که نیازی به ابزار گران‌قیمت ندارید؛ همین وسایل ساده‌ی خانه میتوانند بهترین ابزار برای کنترل خشم کودک باشند.
۵. بازی های گروهی برای یادگیری کنترل خشم
بازی های گروهی به کودک یاد میدهند که برای رسیدن به هدف باید همکاری کند، صبر داشته باشد و هیجانش را کنترل کند. برای مثال، نقش آفرینی به کودک کمک میکند موقعیت های عصبانیت را بازسازی کند و واکنش درست را تمرین کند. یا در بازی های نوبتی مثل “مار و پله”، کودک یاد میگیرد صبور باشد و قوانین را رعایت کند. حتی بازی های همکاری مثل ساختن برج با لوگو باعث میشود کودک بفهمد اگر عصبانی شود، نتیجه گروه خراب میشود.
۶. بازی های ذهن آگاهی (Mindfulness for Kids)
بازی های ذهن آگاهی کمک میکنند کودک یاد بگیرد خودش را آرام کند و احساساتش را تحت کنترل بگیرد. این نوع بازی ها در دنیا بسیار محبوب اند و حتی در مدارس هم استفاده میشوند.
تمرین نفس پروانه ای: از کودک بخواهید دست هایش را مثل بال پروانه باز و بسته کند و همزمان نفس عمیق بکشد. این کار هم به تنفس درست کمک میکند و هم ذهن او را آرام می سازد.
بازی شمارش رنگ ها: از کودک بخواهید در محیط اطرافش یک رنگ خاص (مثلاً آبی) را پیدا کند و بشمارد. این تمرین ساده باعث میشود ذهنش از خشم فاصله بگیرد و روی محیط تمرکز کند.
یوگای کودکانه: چند حرکت ساده یوگا مثل درخت یا کوه را با کودک انجام دهید. این حرکات، بدن و ذهن او را آرام میکنند و به کاهش پرخاشگری کمک زیادی دارند.
نتیجه گیری
کنترل خشم در کودکان فقط با سرزنش یا نصیحت به دست نمیآید، بلکه نیازمند تمرین و ابزار مناسب است. بازی ها، چه حرکتی باشند چه کاغذی، چه حسی یا گروهی، فرصتی طلایی در اختیار کودک میگذارند تا یاد بگیرد احساساتش را در محیطی امن و شاد مدیریت کند. شما به عنوان والدین میتوانید با چند دقیقه بازی در روز، جلوی بسیاری از پرخاشگری ها و تنش های کودک را بگیرید و در عین حال رابطه عاطفی تان را عمیق تر کنید.
اما واقعیت این است که در دنیای امروز، تکنولوژی و موبایل بخش جدانشدنی زندگی کودکان شده است. به جای اینکه آن را به‌طور کامل حذف کنیم، بهتر است از آن به نفع رشد و آرامش کودک استفاده کنیم. اینجاست که اپلیکیشن شادوپیا ارزش خودش را نشان میدهد بنابراین پیشنهاد ما این است: در کنار بازی های سنتی و خانگی که در این مقاله معرفی شد، شادوپیا را هم در برنامه روزانه کودک قرار دهید. ترکیب این دو مسیر، بهترین راه برای پرورش نسلی آرام تر، خلاق تر و توانمندتر خواهد بود.
